GADİRİ HUM

Pt, 06/03/2017 - 17:57

Kuran ve Ehlibeyt Mektebi önderi Muhammed Avci Hoca bu yazısında Gadiri Hum olayanı alçıklayıp, beşeriyetin kurtuluş yollunu göstermektedir.

 GADİRİ HUM

Bindört yüz yıl önce, dünya Bizans imparatorluğu’ile Sasani imparatorluğu arasında taksim edilmişti. Bu iki siyasi  blok’un ürettiği ve geliştirdikleri siyasetle ülkeler ve beldeler yönlendirilerek idare edilmekte idi. Cahaletin ve putperestliğn baş alıp gittiği Hicaz beldesi ise aşiret ve kabile savaşlarının dökmüş oldukları kanla maruf bir bölgeydi.

Zulüm ve adeletsizlik mazlum ve savunma gücü olmayan insanların yaşama haklarını yok etmişti, halklar kölelik zincirine mahküm edilmişlerdi; zengin ve kudret sahibi olanlar, mazlum insanların sırtından kazanç sağlıyarak saltanat tahtlarını onların umuzlarında devam ettiriyorlardı.

Bu karanlık dönemin aydınlatıcı nuru olan islamın doğuşu, mazlum ve ezilen insanların ümit kaynağı olmuştu; tarihin bu döneminde ilahi adeletin tecelli etmesi mazlumların kanayan yarasına yavaş yavaş merhem sürmüş onların ellerinden tutarak yaşama haklarına kavuşturmuştu. Sömürgecilere karşı sesini yükseltme cesarteini vermişti.

İlahi adaletin yükselen sesi kısa bir zamanda ceziretülarapta hakimiyetini sağlamakla birlik’te Sasani imparatorluğunun ve Bizans imparatorluğunun kapısını çalabilecek kadar muktedir olmuştu.

Arap yarımadasının hakim gücü olan Mekke müşrikleri Resuli ekremin sahibi bulunduğu islam dini karşısında almış yenilgilerinden, kıskançlık içlerinde yanan bir ateş koru gibi düşmanlık yaratmıştı. Ayrıca müslüman olduklarını iddia eden ikiyüzlüler velayeti ilahi’ye karşı sönmek bilmeyen kinleri onları yahudilerle gizliden işbirliği yapmaya zorlamıştı. Bunu gören yahudiler kapılarını sonuna kadar açarak müşterek düşmanları olan Hz. Muhammed (s.a.a)’e karşı güçlü bir cephe oluşturma hazırlığı içine girmişlerdi. Gizli ve müşterek çalışmalarında ki hedef peyğamberin vefatından sonra velayet ve risalet makamını ele geçirerek Tevratı ve İncili tahrif ettikleri gibi Kur’an’ı da tahrif  ederek eski saltanatlarını islami surette göstererek devam etmekti.

Bu ümitle yaşarlarken beklemedikleri bir sesin Gadri Hum mevki’sinden yükselmişti. Bu ses Peyğamber tarafından velayet mektebinin Ali (a.s)’la devam edeceğinin ilanı idi. İçlerindeki risalet kini onları kasıp kavurur’ken Ali’nin (a.s) velayetinin ilanı onların yarası üzerine tuzla biber serpmiş oldu. Bu yara bazılarının sinesinde bindörtyüzyıldır halen devam etmekte; her nekadar bu düşmanlığı ilan edemiyorlarsada Ali taraftarlarına olan düşmanlıkları velayete olan düşmanlıklarını ve içlerindeki tarihi düşmanlığı doğrulamaktadır.

Velayetin ilanı ve Gadir mevki’si:

Gadiri Hum mevkisi Mekke ile Medine arasında Cuhfe denilen bir yerin adıdır. Resuli Ekrem Hacc merasimini tamamladıktan sonra Medine`ye doğru hareket eder. Gadiri Hum mevkisine geldiğinde, Cebra’il (a.s) ilahi mesajı getirir ve hacılara ilan edilmesini bildirir. Bu emir üzere peyğamber tüm hacıların toplanmasını ister. Munadiler etrafa yayılarak peyğamberin emri üzere peyğamberin bulunduğu Gadir mevki’sinde toplanmalarını bildirirler ve hacılar her ne kadar peyğamberle vedalaşarak ayrılmışlardıysa da önemli bir iş olduğuna inanarak geri dönüp Resuli ekremin etrafında toplanırlar. Bu toplanmanın hedefinde insanların peyğamberden sonra takib edecekleri yol, hedef ve rehber’in belirlenerek tayin edilmesi vardı. Ayrıca adalet, güven ve emniyet içinde yaşama imkanını devam ettire bilmeleri için yüce Allah peyğamber’ine daha önceden bildirmiş olduğu Ali’nin velayetinin ilan edilmesini ister. Bu ilan velayet ve risaletin düşmanları tarafından kabul görülmeceğinin korkusu olmasına rağmen Allah emriyle  peyğamber Ali’nin velayetini ilan eder.

 Ey Resül! Rabbinden sana indirileni tebliğ et. Eğer bunu yapmazsan O’nun elçiliğini yapmamış olursun. Allah seni insanlardan koruyacaktır. Doğrusu Allah, kafirler topluluğunu hidayet etmez. 5/67

Ayetin metninde Hira dağındaki Kadir gecesinde ilahi bir emirle gerçekleşen Risalet ve nubuvvet meraismi, beşeriyetin hayatına kıyamete kadar yön verecek hakikatdir. Maddi alem ile mana aleminin müştereği olan yeryüzünde gerçekleşen bu merasim’de peygamberden sonra devam edecek olan velayeti ilahinin sorumluluğunu taşıyacak olan Ali’nin velayet görevide bu gecede verilmişti. Zira bu gecede beşer olarak Resuli ekremin yanında sadece Ali (a.s) bulunmakta idi. Mutavatır olarak bize kadar gelen bu tarihi olayı şu hadisi şerif kanıtlamaktadır. ‘’Kadir gecesinde Resuli ekremin übuvet ve risalet görevile görevlenmesi ayrıca Ali`ninde velayat görevile görevlendirmesi  sonuncunda Şeytan büyük bir ümitsizliğe düştüğünden dolayı merkeb gibi anırmaya başlar bu sesi duyan Ali (a.s) Peyğamberden sorar.’’ Bu ses kimin sesidir deyince peyğamber velayet nurunun kıyamete kadar devam edeceği kesinleşerek tescil edildiğinden dolayı şeytan ümitsizliğe kapılarak anırmaya başlamıştır ; bu ses şeytanın sesidir.’’

Gadiri-Hum olayından önce Ali (a.s)’mın velayetinin tescili kadir gecesinde olduğunu kanıtlayan bir diğer delil ise Beytullah’da dünyaya gelmiş olmasıdır. Bu olay tavaturen kesintisiz bize kadar gelmektedir. Olay şu şekilde nakledilmiştir: ‘’Fatma binti esed (Ebu Talibin hanımı) Ali`ye hamile iken tevaf etmek için beyte gitmiştir. Ceddi İbrahim (a.s)‘mın dini üzere beyti tevaf etmeye başlar, tam bu esnada doğum sancısı tutar. Utancından mevlasına yüzünü döner ve yalvarmaya başlar: Yarab ben ceddim İbrahim`in dini üzere senin beytini tevaf etmekteyim, beni bu toplum içinde utandırma bana yardım et!’’ diye dua eder ve bu esnada Beytin duvarının açıldığını görünce ordan içeri girer ve duvar tekrar kapanır. Bu olay Mekke`de yayılır ve beytin anahtarlarının sahibi olan Ebu Talibe haber verilir. Ebu talip gelir ama bir türlü beytin kapısı açılmaz, bu olay üçgün devam eder, nihayet Fatma`nın içeri girdiği duvar tekrar açılır ve Fatma binti esed kucağında bir çocukla dışarı çıkar. Ebu Talip yaklaşır ve çocuğunu kucağına alır, ama çocuk asıl sahibini arar ve nihayet peyğamber Ebu Talibe yaklaşır ve Ali’yi kucağına alır ve kendisinden sonra devam edecek tarihin velayet çizgisini belirleyen şu mubarek sözleriyle Ali (a.s) ‘mın velayetini ilan eder. ‘’Sen benim vasim ve benden sonrada ümmetin velisisin’’

 Ayrıca Ali (a.s) bebekken onu Hazreti Muhammed(s.a.a) yanına alması ve onu kendi nezaretinde tutup onu peyğamberi ahlakla terbiye etmesi, onu sinesinde büyütmesi ve gittiği heryere beraberinde götürmesi kendisinden sonra ilahi velayet görevini alacağına açık bir delildir.

Diğer bir delil ise Yüce islam peyğamberi Risalet ve Nubuvvetle görevlendikten sonra yapmış olduğu ilk iş Kureyşin ileri gelenlerini davat etmiş olmasıdır. Bu davetin metninde var olan hakikat tevhidi akidenin ilanı ve kendisinde sonra bu akideyi devam ettirecek olan Ali (a.s)’ mın velayeti vardı; Yüce islam peyğamberi kureşlilerden tepki alacağını bildiği halde ilahi emri yerine getirmeyi risalet görevi olduğunun bilinci içinde büyük bir cesaretle ilan eder ve Kureyşin ileri gelenlerinden ciddi bir tepki alır. Yapılan bu ilan ve alınan tepki Ali’nin (a.s) velayetinin tescili Hira dağında yapıldığını göstermektedir.  

Peyğamberi ekrem her gittiği yere Ali (a.s)‘mı da beraberinde götürmesi Ali (a.s)’mında Hira dağında olması yadırganacak bir olay değildir. Çünkü peyğamber onu sinesinde büyütmüş ve yediğinden yedirmiş, içtiğinden içirmiş ve onun elinden tutarak onu büyütmüş, ilim ve güzel ahlakla onu mücehhez kılarak insaniyet mektebine kamil bir insan olmayı Ali (a.s)’mın şahsında cihana tanıtmıştır. Peyğam-berin bunca hizmet ve emeğinin hedefinde kendisinden sonra velayet makamına Ali (a.s)’mın atanacağını bildiği için ona hizmet ederek yetiştirmeyi ilahi bir görev olduğu bilincile yapmakta’idi

Velayet:

Beşeriyetin fıtratında varolan velayet inancı insanın dünyaya attığı ilk adımla başlamıştır. İnsanlık tarihinin olmazsa olmaz gerçeği olan velayet inancı tarih süreci içinde iki ekol olarak devam etmiştir: Beşerin hayatında var olan velayet gerçeği; ya ilahi velayetin gölgesinde veya beşeri velayetlerin tehakumu altında hayatlarını devam ettirmişlerdir. Günümüzde bu çok açık ve net bir şekilde görülmektedir. Ya Amerika`nın velayetini kabullenerek onun şemsiyesi altında hayatlarını şekillendirmekteler veya islam topraklarının bir parçası olan İran’da tecelli eden ilahi velayeti kabullenerek onun gölgesinde hayatlarını şekillendirmiş olurlar. Amerika`nın şemsiyesi altında namaz, oruç, hac, zekat, cihad ve sayire ibadetlerini yapanlar ilahi bir hedefe vara-mazken; velayeti fakihin velayet şemsiyesi altında namazını, orucunu, haccını, humus ve zekatını, cihad ve diğer ibadetlerini yapanlar hem kendileri hem ümmetin kurtuluş vesilesi olacaklardır.

Velayetin insan hayatındaki önemi:

‘’Onları emirlerimizle insanlara doğru yolu gösteren önderler yaptık. Kendilerine hayırlı işler işlemeyi, namaz kılmayı, zekat vermeyi vahyettik. Onlar sadece bize ibadet ederler.’’21/73

Yukardaki ayet insanların takip edeceği yolun haritasını ve hakk öncüden haber vermektedir. Bu ilahi emir ve öneri birkaç önemli noktaya işaret etmektedir.

Önce İnsanlığın beyni olan Imamete işaret ederek hayatın ancak onunla düzenli hareket edebileceğinin haberini verir. ikinci olarak bölünme ve tefrika ateşinden kurtulmanın reçetesi emirlerin tek merkezden olmasına işaret eder. Üçüncü olarak da ilahi merkezli olan ilahi emirleri insanlara doğru yolu göstermek için ilmiyle amil, takvası ile maruf, cesaret ve metanetile tanınan ve yiğit duruşuyla kafirlerin, fasıkların ve munafıkların kalbinde korku yaratan veliyi fakihin etrafında birlik ve beraberliğin sağlanabileceğ hakikatı bildirilir. Bununla müslümanların kardeşce birbirlerine kenetlenmeleri mümkün olur.

İnsanların farklı yerlerden emir almasıyla dökülen kanın hakkın alınabilmesi ve tefrika ateşinin viraneye çevirmiş olduğu aile yuvalarının imar edilmesi için yüce Allah elçisi islam peyğamberi ile kıyamete kadar devam edecek nesillere şu emri ulaştırmasını ister:

‘’Hepiniz toptan, Allah’ın ipine (dinine) sımsıkı sarılın, bölünüp ayrılmayın! Allah’ın sizin üzerinizdeki nimetini hatırlayın: Hani siz birbirinize düşman idiniz de Allah kalplerinizi birbirine ısındırmış ve onun lutfile kardeş oluvermiştiniz.Siz bir ateş çukurunun tam kenarında iken oraya düşmekte sizi O kurtarmıştı. Allah size ayetlerini böylece açıklıyor, ta ki doğru yola eresiniz.’’3/103

Ayeti dikkatla okuyacak olursak beşeriyetin takib edecek yolu, çizgi ve hedefi açık ve net bir şekilde belirlenmiştir. Velayet makamında ki ilahi görevliye ve onun omuzlarındaki taşımış olduğu Kur’ani kerime hep birlikte sımsıkı sarılma istenmiştir; zira ümmetin bütünlüğünü ve serbülent olması ancak yaşamakta olan ilahi bir liderin etrafında kenetlenmekle gerçekleşir.

Bilinmeli ki ilahi olmayan kanun ve yasalar, düşünce ve tefekkürler fitne ve fesadın, tefrika ve ayrılıkların, sömürü ve zulmün mayası oldukları açıktır. Ayet ayrıca imamet ve velayetin insan hayatındaki önemine dikkat çekerek, ümmet birliğinin ancak ilahi kanun ve yasalara teslim olmuş Kur’an ve sünnetle hayatını şekillendirmiş bir liderin etrafındak tesis edileceğini açıklar. Yani İslami ve insani değerlerin korunma altına alına bilmesi için tek bir veliyülemrin şemsiyesi altında el sıkışarak ve kardeş olma ile mümkün olacağının haberi verilmektedir. Tarih boyunca islam düşmanları ümmetin birlik ve beraberlik içinde ve kardeşçe yaşamalarının teminatı olan velayeti fakih müessesesini hedef almış ve ümmeti başından vurarak başsız bir beden bırakmak istemişlerdir. Bu hedef doğrultusunda tüm güçleriyle bu müesseseyi ilğa etmek için batıl cephesi muttefikleriyle birlikte çalışmaktadırlar. Ne yazık’ki müslümanlar büyük bir gaflet içinde bu cinayete ortak olmaktadırlar.

Yukardaki ayetin ikinci aşamasının da velayetin insan hayatındaki yerini şöyle beyan eder:

’’Onları emirlerimizle insanlara doğru yolu gösteren önderler kıldık.’’ 

İlahi önder büyük ve oldukça karanlık bir dünyanın mozaik ve karmakarışık olan  siyasi yelpazeler arasında yolunu kayıp etmiş ve bir arayış içinde olan insanların elinden tutar ve doğru yola ulaştırır. Velayete olan inanç, insanın iç dünyasında güven ve emniyeti sağlıyarak onun diş dünyasını ilahi emirlerle onarır; böylece insan güzelliklerin, iyiliklerin ve adeletin senbolü olur.

Velayet makamında bulunan önder, Kur’an’dan aldığı ilhamla insanlığın elinden tutarak doğru ve ilahi olan bir yol üzerinde hareket etmelerini sağlar. İnsanların güven ve huzur içinde hayırlı ve bereketli işler yapmalarına ve onların kurtuluşuna vesile olur. Ayetin üçüncü aşamasında namaz kılma felsefesinin insanların manen her türlü kötülükten ister kötü düşünmeden ister kötü iş yapmadan temizlenme olduğunu açıklar. Mülkiyetin temizlenmesi için helal yoldan kazancı, humusu ve zekatı emr eder. Ayrıca insanın maddi ve manevi değerlerini ilahi elçiler ve velayetle görevli önderlerle denetime alır.

Beşeriyetin hayatında bukadar önemli bir yeri olan velayet ve imametin tayini peyğamber tarafından yapılmadığını iddia eden islam düşmanları ümmet arasında tefrika ateşini yakmışlardır ve böylece ümmet bütünlüğünü bozmuş ve onlara hakim olmuşlardır. Ehl-i sünnet ve Ehl-i şia isimleri altında ümmeti ikiye bölmüş olanlar toplumun cehaletinden istifade ederek tarih boyunca düşmanlık tohumlarını ümmet arasında ekmişler ve hala bu fitne ekiciler fitne ekmeye devam etmektedirler. Ama günümüzün aydın ilim adamları ve uyanmış halk kitleleri düşmanların kendi tarlalarına fitne tohumu ekmelerine müsade etmiyeceklerdir.

Ehl-i sünnet ve Ehl-i şia kavramlarının türkçe olarak mana edecek olursak herikisinin bir kabda toplanacağını göreceğiz:

Mesela, Ehl-i sünnet yani peyğamberin emirlerini dinleyen ve onun gösterdiği yolda yürüyen ve emr ettiklerini yaşayanlara denilmektedir. Ehl-i şia Peyğamberin  yolunda yüryerek ve emrini harfiyen yaşıyarak ve yaşatmak için can pahasına onu koruyarak Kur’an ve sünnete göre hayatlarını şekillendirmiş ve peyğamberin emri üzere Ali (a.s) ve evlatlarının yolunu takip edenlere denilmektedir. Bütün islam muheddislerinin ittifakla kabul ettikleri bir hadisi şerifle Ehl-i sünnetin kimler olduğuna nokta koyalım: ‘’Ben size iki ağır emanet bırakıyorum, bu ikisine sımsıkı sarılacak olursanız benden sonra asla delalete gitmezsiniz: Birincisi Allah’ın kitabı Kur’ani kerim, ikincisi ise benim Ehl-i beytimdir. Bu ikisi asla ve asla birbirinden ayrılmazlar ta havzi kevserde bana gelinceye kadar.’’Bu hadisi şerifi Tırmizi, Ebudavut, süneniibni Mace, Ahmet bini Hambel ve Müslim rivayet etmişlerdir.

Ali (a.s)’mın velayetinin ilanı ve Gadiri Hum:

Gadiri Hum hadisesine ve Ali (a.s)’mın velayetinin ilanına şahitlik yapan 109 sahabeden bir kısmının isimlerini zikrederek konunu önemine dikkatleri çekmek istiyorum: Ebu Hureyre, Ebu Leyli Ensari, Ebu Kudame Ensari, Ebu Bekir bini Kuhafe, Usamete bini Zeyd, Ubeybini Kabul Ensari, Ummugulsum Cevci Nebi, Cabir bini Abdullah Ensari, Ebu Eyyubul Ensari, Zeyd bini Ekrem Ensari, Saidbini Ebi Vakkas, Aişe binti Ebu Bekir zevci Nebi, Abbas bini Abdulmutalip Peyğamberin amcası, Abdurahman bini Avf, Abdullah bini Rebi-i, Abdullah bini Abbas, Osman bini Affan, Adi bini Hatem, Ammar bini Yasir, Ömer bini Hattab. 109 ravinin içinden seçerek nakl edilen bu isimler sahabeler arasında ve islam ümmeti arasında tanınmış ve saygıyla anılan sahabelerdir. İslam ümmetinin kalbinde muhabbet tahtı kuran bu isimler, zilhiccenin onsekizinci gününde ve Gadiri Hum mevkininde peyğamberin 120 bin sahabesinin huzurunda Ali (a.s)’ mın elini tutarak velayetinin ilan etmiştir.

 Bu olay şu şekilde gerçekleşmitir:

‘’Resuli Ekrem öğle namazını kıldıktan sonra yüksek bir yere çıkarak bir hutbe irad etmiştir. Bu hutbede Allah’ın emirlerini kusursuz ve doğru tebliğ ettiğine dair oradaki insanlardan ikrar aldıktan sonra şöyle buyurur: ‘’Acaba ben müminlere kendi nefislerinden daha evla değilmiyim? Oradakiler yanıtladılar: Evet! sen bize bizim nefislerimizden daha evlasın. Bu onaydan sonra Peyğamber Ali’nin elini tutarak oradakilerin görebileceği kadar iki el yükseldi herkes Ali`nin elinin peyğamberin eliyle birlikte olduğunu gördüler. Sonra Peyğamber beşeri-yetin hayatında önemli biryere sahib olan ve kıyamete kadar devamı istenilen tarihi sözünü söyler ve Ali (a.s)’mın velayet ve imametini ilan eder: ’’ Allah’ım! Ben kimin mevlası’isem bu Ali de onun mevlasıdır. Allah’ım! Onu seveni sev, ona yardım edene yardım et’’. Resuli Ekrem bu ilanı üçdefa tekrar eder. Ahmet bini Hambel (Hambeli mezhebinin kurucusu) ise peyğamber bu ilanı dört defa tekrarladığını nakl eder. Resuli Ekrem emr olunan ilahi velayeti ilan ederek Risalet ve Nubuvvet görevini tamamlamış olur. Bu ilandan sonra orada bulunan 120 bin sahebe Ali’nin velayetini kutlar ve tebrik ederler.

Bu cihanşumul atamayla insan hayatındaki velayetin önemi ve zarureti beyan edilmiş, insanların takip edecekleri yol haritasını açıklanmış olur.

Hazreti Muhammed(s.a.a) ardından buyurur:

‘’Latif ve habir olan mevlam bana haber vermiştir, benim Ehl-i Beytim ve Kur’an birbirinden Havzun başında bana gelinceye kadar ayrılmayacaklardır. Bende mevlamdan bunu istemiştim. Dikkatlı olun Kur’an ve Ehl-i Beytimden önde yürümeyin helak olursunuz; Aynı zamanda ondan geride kalmayın yine helak olursunuz.’’ Hazret sonrada ikazda bulunur ve şöyle davam eder: ’’Hazırda olanlar olmayanlara bu emrimi ulaştırsınlar’’.

Velayet inancının tarihe yansıması:

İslam ümmetinin arasında tarih boyunca süre gelen imamet ve velayet konusu önemli bir yer işgal etmiştir. İslam muhaddisleri ve tarihçilerin mutavatır ve sıkke (güvenilir) olarak kabul ettikleri Gadiri Hum olayını ve hatta gayri islami olan tarihçilerin yazmalarına rağmen İslam mezhepleri arasında yukardaki ayetin nuzul sebebi hakkında çeşitli görüşler beyan edilerek ümmet arasında derin uçurumlar oluşmuşdur. Bu ayrılıklar nisbi olarak Nubuvet, Risalet ve İmamet makamına düşman olanların içini rahatlatmıştı. Ancak onların asıl hedefi  Kur’ani kerimi tahrif etmekti, ama Ali (a.s) velayet makamına Gadri Hum`da atanması ile onlar hedeflerine kavuşamadılar ve hala bu acıyı çekmekteler.

Asrımızda dinler arası diyalog’la Kur`anı unutturmak isteyenlerin karşısında asrımızın velayet mektebinin büyük devrimcisi olan İmam Ruhullahul Humeyni ve onun yolunun takipçisi olan ümmetin veliyülemri Ayatullahuluzma Seyyid Ali Hameyni durmaktadırlar. Kur’ani kerimi Tevrat ve İncilin seviyesine getirmek isteyenler yine yenileceklerdir, çünkü onu bütün canlılığıyla hayata alarak düşmanları yasa boğan ilahi önderler velayet vazifesini yerine getirmektedirler. İran İslam inkılabıyla  yeniden Kur’anın hayata alındı, siyasetin onunla şekillemesi islam düşmanlarına korku saldı, bundan dolayı tek cephede birleşip inkılabı boğmak istediler. Ama Ali (a.s.)‘mın velayetini canı pahasına korumakta olan müminlerin emri Seyyid Ali Hameneyi bu planlarınıda suya düşürerek islamın sesini yükseltmiştir. Yükselen bu sesin karşısında kriz geçirmeye başlayan velayet mektebinin düşmanları muttefiklerini de yanlarına alarak otuz küsür yıldır velayet mektebinin taraftarlarıyla sıcak ve soğuk savaşı devam ettirmektedirler. Ama ilahi bir yardım bu mektebin fedakar erlerine ilimde, teknikte ve teknolojik kalkınmada yardım etmektedir. Basiret ve akıl sahibi olanlar bu ilahi yardımı net bir şekilde görmektedirler.

Hira nur dağından yükselen Velayet Güneşi, bin dört yüz küsür sene sonra islam ülkelerinden bu defa İran’dan yükselerek yine batı ve doğu bloklarını tehdit edecek kudrette kavuşmuştur.

Muhammed Avci



Yeni yorum ekle