Wilson Center Orta Doğu Programı Başkanı ve eski diplomat James Jeffrey, "Suriye dosyalarını devraldığımızdan beri İdlib’de yaklaşık 3 milyon kişinin yaşadığı bölgede Colani ile dolaylı ilişki kurduk.'' dedi.

Welayet News  - ABD’nin Cezayir ve Suriye eski büyükelçisi Robert Ford, “Suriye'de İsyancılar Kazandı... Şimdi Ne Olacak?” başlıklı konferansı sırasında, Mayıs ayı başında Baltimore Dış İlişkiler Konseyi tarafından yayınlanan konuşmasında, İngiliz Çatışma Çözümü Vakfı'nın kendisini ‘Colani’yi terörizm alanından çıkarıp siyaset alanına taşımaya’ davet ettiğini söyledi.

Cezayir'deki görevinde İslamcı hareketler, terörizmle mücadele ve enerji diplomasisi üzerine çalışan ve Suriye'ye emperyal müdahale süresinin başlamasından kısa bir süre önce göreve gelen ve Esed karşıtı muhalif bir duruş sergileyen Ford’un, Suriye’de faaliyet gösteren Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) lideri Colani ile gerçekleştirdiği görüşmeye dair açıklamaları sosyal medyada gündem oldu. Mayıs ayı başında yaptığı konuşmadan bir kesit, X platformunda kısa sürede geniş yankı uyandırdı.

Suriye’de muhaliflerin yoğun olduğu Hama gibi şehirlere bizzat giden Ford, 5 Mayıs'ta Maryland'in Baltimore kentinde Dış İlişkiler Konseyi tarafından düzenlenen bir konferansta, "Örgüt, İngiliz ve Amerikalı uzmanlar, büyükelçiler ve istihbarat görevlileri tarafından yoğun bir eğitimden geçirildi." dedi:

‘’İngiltere'nin talebi üzerine Colani'yi Şam'da iktidarı ele geçirmesi için eğitenlerden biriydim. Toplantı ve eğitim 2020 ve 2023 yıllarında İdlib'de gerçekleşti. Heyet Tahrir eş-Şam, Suriye'deki en organize grup olduğu ve Esed'den iktidarı ele geçirmek için doğru zamanı bekledikleri için Esed rejimiyle müzakerelerin çıkmaza girmesinin ardından BM ve uluslararası bir kararla iktidarı ele geçirmek üzere seçildi. Colani'nin eğitim ekipleri büyükelçiler, strateji uzmanları ve İngiliz istihbaratı ile CIA'den subaylardan oluşuyordu.’’

Ford, 1 Mayıs 2025’te Baltimore Uluslararası İlişkiler Konseyi’nde verdiği "Suriye'de İsyancılar Kazandı... Şimdi Ne Olacak?" başlıklı konferansta, Colani ile yaptığı görüşmenin ayrıntılarını paylaştı.

Konferans, yaklaşık bir hafta önce YouTube üzerinden yayımlandı.

Ford, Colani ile tanışmasının, 2023 yılında çatışma çözümü alanında çalışan İngiltere merkezli bir sivil toplum kuruluşunun davetiyle gerçekleştiğini belirtti.

Kuruluşun amacının, Colani'yi “terör dünyasından çıkararak geleneksel siyasete kazandırmak” olduğunu aktardı.

Konuşmasında ilk tepkisinin tereddüt olduğunu dile getiren Ford, “İlk başta gitmek konusunda çok çekimserdim ve kendimi turuncu bir tulum içinde, boğazıma bıçak dayanmış şekilde hayal ettim,” ifadelerini kullandı.

Ancak bölgeye daha önce gitmiş kişilerle görüştükten sonra bu daveti kabul etmeye karar verdiğini söyledi.

Ford, Colani ile ilk karşılaşmasını şu sözlerle anlattı:

“Onunla ilk tanıştığımda lakabı Colani idi. Kendisine Arapça şöyle dedim: ‘Milyon yıl geçse böyle yan yana oturacağımızı hayal etmezdim.’ O da bana yumuşak bir ses tonuyla, ‘Ben de hayal etmezdim,’ dedi.”

Görüşmenin sakin ve akıcı geçtiğini ifade eden Ford, dikkatini çeken önemli bir detayı da paylaştı: Colani, geçmişte Irak ve Suriye’de gerçekleştirdiği terör eylemleri için özür dilemedi. Ancak Colani’nin şu sözlerini aktardı:

“Irak’ta kullandığım taktikler ve kurallar, şu an İdlib’de 4 milyon kişiyi yönetirken uygun değil.”

Ford'a göre bu açıklama entelektüel bir revizyon ya da geçmiş için bir özürden ziyade stratejik bir değişimi yansıtıyor.

Colani'nin terbiyesi uzun zaman almış

Ford, Colani ile ilk görüşmesinin 2023 yılının Mart ayında gerçekleştiğini doğrulayarak, bu görüşmeyi “medeni” olarak nitelendirdi.

Ford’un açıklamalarına göre bu görüşme Eylül ayında tekrarlandı; üçüncü toplantı ise Colani'nin ''cumhurbaşkanlığı görevine gelmesinin'' ardından, 2025 yılının Ocak ayında Şam’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda yapıldı.

Ford, söz konusu üç toplantının tek başına Colani'nin siyasi olarak rehabilite edilmesi için yeterli olmadığını belirtti.

Ancak bu görüşmelerin, Colani'nin 2016 yılında örgütünün el-Kaide’den ayrıldığını duyurmasıyla başlayan ve ''Esed rejimine karşı protestolar bağlamında kendini daha ılımlı bir ışıkta sunma çabasının doruk noktası olduğunu'' vurguladı.

ABD Kongresi’nde ve kamuoyunda, Obama yönetiminin Suriye politikalarını "yetersiz" bulduğu için istifa eden Ford, ABD’nin Suriye’de “kararsız” ve “pasif” kaldığını, bunun bölgedeki güvenlik krizlerini artırdığını belirtmişti.

İstifasından sonra medyada ve akademik platformlarda, ABD’nin Esed hükümetine karşı daha kararlı bir tavır alması gerektiğini savundu.

"Temaslar 2020'de başlamış olabilir"

Independent Media Group Genel Müdürü Ali Camalo, Sky News Arabia’ya yaptığı açıklamada Ford’un sözlerini “çok mantıklı” bulduğunu belirtti.

Camalo, Colani ile temasların Ford’un İdlib’e gelip şahsen görüşmesinden önce, 2020 yılında başlamış olabileceğini ifade etti.

Ayrıca, Ford’un konferansında Colani'yi destekleyen bir kayıt sunduğunu düşündüğünü söyledi.

Colani'nin Şam’a gelmeden önce Amerikan haber kanalı CNN’e özel bir röportaj verdiğini belirten Camalo, bu röportajda Colani'nin iktidara gelişine kadar geçen süreci ve kişisel gelişimini anlattığını, Ford’un da bu açıklamayı doğruladığını aktardı.

Colani'nin yalnızca üç toplantı ile rehabilite edilip edilemeyeceğine dair şüphelere yanıt veren Camalo, “Konu sadece bu görüşmelerle ilgili değil, 2020'de başlayan uzun bir temas dizisiyle ilgili,” dedi.

Camalo, Colani'nin ''rejimi devirmeyi planladığını, uzun vadeli bir vizyona sahip olduğunu ve özellikle ABD ile olmak üzere uluslararası aktörlerle temas kurmaya başladığını'' belirtti.

“İngiliz STK’lar gayriresmi kanal olarak kullanıldı”

Rehabilitasyon sürecini bir Amerikan kuruluşu yerine İngiliz bir kuruluşun yönetmesinin nedenine dair soruya ise Camalo şu yanıtı verdi:

“Bu çabaların doğrudan CIA'ya atfedilmemesi doğaldır, çünkü bu Colani'yi rencide eder ve doğru olmayabilir. Bu nedenle, özellikle parti sorunlu bir figür olduğunda, Colani'nin o zamanlar olduğu gibi, deneyimli STK'lar gayrı resmi iletişim kanalları olarak kullanılır.”

Camalo, İngilizlerin bu tür karmaşık meselelerle başa çıkma konusunda uzun yıllara dayanan bir deneyimi olduğunun altını çizerek, “İngilizlerin, Müslüman Kardeşler'le başlayıp bugün geldiğimiz noktaya kadar uzanan bu tür dikenli meselelerle başa çıkma konusunda belki de 100 yılı aşkın kapsamlı bir deneyimi var,” dedi.

HTŞ'nin üst aklı İngiliz istihbaratı

The Grayzone’un incelediği sızdırılmış belgeler, İngiltere’nin Heyet Tahrir eş-Şam’ın (HTŞ) Suriye’de güçlenmesine katkıda bulunduğunu ortaya koydu.

Belgeler, HTŞ’nin yükselişine destek veren faaliyetlerin, örgütün iktidara gelmesine zemin hazırladığını gösteriyor.

Başbakan Keir Starmer, HTŞ’nin terör listesinde kalması gerektiğini savunarak, yasaklı statünün kaldırılması için “henüz erken” dedi.

Buna rağmen, 16 Aralık’ta Britanyalı diplomatlar Şam’da HTŞ lideri Colani ile zirve yaptı.

Aynı gün The Times, Colani’yle empati dolu bir röportaj yayımladı; Colani burada Batı yaptırımlarının kalkmasını istedi.

BBC’nin HTŞ’yi “yeniden markalaşan” bir yapı olarak sunan haberi de bu sürece katkı sağladı.

Sızdırılan belgeler, HTŞ’nin el-Kaide’den koptuğu iddiasını çürütür nitelikte bilgiler içeriyor.

2020 tarihli bir belge, el-Kaide ile HTŞ’nin Suriye’nin kuzeybatısında barışçıl biçimde birlikte var olduğunu bildiriyor.

İngiliz istihbaratının, “ılımlı muhalefet” görüntüsü altında HTŞ’yi güçlendirdiği belirtiliyor.

MI6 bağlantılı ARK ve Global Strategy adlı şirketler, medya üzerinden Suriye’de propaganda faaliyetleri yürütmekle suçlanıyor.

Neredeyse on yıl sonra, “ılımlı bir muhalefet” inşa etmek üzere onlarca milyon sterlin harcayan Britanya Dışişleri Bakanlığı, ortaya çıkan son tabloda, ülkenin el-Kaide kolunun kurucusu ve IŞİD'in eski ikinci ismi Colani’nin Şam’da iktidarı devralmasını memnuniyetle karşılıyor.

ABD’li akademisyen: El-Kaide birlikte hareket ettik

Chicago Üniversitesi'nden siyaset bilimi profesörü ve teorisyen John Mearsheimer, Suriye'de rejim değişikliğini başta ABD olmak üzere muhalefeti destekleyenler için “kısa vadeli bir başarı” olarak nitelendirdi.

Başına 10 milyon dolar ödül konulan ve “aranan bir terörist” olarak kalan HTŞ lideri Colani'nin imajını düzeltmeye çalıştığı için medyayı eleştiren Mearsheimer, “Biz [ABD] temelde bir dizi el-Kaide ve IŞİD militanıyla birlikte hareket ettik ve onlar da kazandı” dedi.

Mearsheimer, “Bu gazeteciler çok iyi anlıyor, Amerikalıların çoğu anlıyor... ABD'nin teröristleri desteklediğini” diye ekledi.

ABD’li diplomat: Colani’yi Esed’e karşı koruduk

Wilson Center Orta Doğu Programı Başkanı ve eski diplomat James Jeffrey, "Suriye dosyalarını devraldığımızdan beri İdlib’de yaklaşık 3 milyon kişinin yaşadığı bölgede Colani ile dolaylı ilişki kurduk.'' dedi.

Jeffrey, ''Amacımız Colani’yi Esed'den korumaktı. Bu konuda başarılı olduk" dedi.

Avrupa, BM ve Arap ülkelerinin Colani'yi kabul ettiğine vurgu yapan Jeffrey, Amerikan yaptırımlarının bölgedeki ekonomik kalkınmayı engellediğini sözlerine ekledi.(YDH)