Sudan’dan gelen haber raporları, çatışmaya dahil olan iki tarafın da Batı Sudan’daki Kurdofan bölgesinde güçlerini artırmakta olduğunu ve burada şiddetli çatışmaların beklendiğini göstermektedir.

Welayet News - Nisan 2023’ten beri Sudan Silahlı Kuvvetleri ile Hızlı Destek Güçleri arasında süren iç savaş, Birleşik Arap Emirlikleri’nin de dahil olduğu dış müdahalelerle devam etmekte ve bu durum savaşın sürdüğü bu ülkede insani krizi daha da derinleştirmektedir.

Askeri ve güvenlik sahası:

Sudan Silahlı Kuvvetleri tarafından insansız hava aracı saldırılarının önlenmesi:

7 Kasım’da Sudan Silahlı Kuvvetleri, Hızlı Destek Güçleri’nin Kuzey Sudan’daki Meravi ve Güney Sudan’daki El-Ubeyid kentlerine düzenlediği insansız hava aracı saldırılarını önlemiş ve etkisiz hâle getirmiştir. Bu saldırılar, ABD’nin önerdiği insani ateşkes ile Hızlı Destek Güçleri arasında anlaşmanın sağlandığından yalnızca bir gün sonra gerçekleşmiştir ve tarafların çatışmaları durdurmakta kararlı olmadıklarını göstermektedir. Sudan Silahlı Kuvvetleri’nin askeri kaynakları, söz konusu insansız hava araçlarının, Darfur bölgesinde Hızlı Destek Güçleri’nin kontrolündeki bölgelerden fırlatıldığını bildirmiştir.

Kurdofan ve Darfur’da mevzilerin güçlendirilmesi:

Haber raporlarına göre, çatışmaya dahil olan iki taraf da Batı Sudan’daki Kurdofan bölgesinde güçlerini artırmakta olup burada şiddetli çatışmaların beklendiği ifade edilmektedir. Hızlı Destek Güçleri, Batı Sudan’dan Sudan Ordusu güçlerinin tamamen temizlenmesini hedeflerken, Sudan Silahlı Kuvvetleri bu bölgelerde varlığını ve kontrolünü korumaya çalışmaktadır.

Gayri resmî raporlar, Sudan Silahlı Kuvvetleri’ne bir dış ülkeden silah gönderildiğini göstermektedir. Rapora göre ayrıca, Hızlı Destek Güçleri’ne ait insansız hava araçları, Kuzey ve Batı Kurdofan’da Sudan Silahlı Kuvvetleri tarafından düşürülmüştür. Ayrıca raporlara göre, El-Faşir’in Hızlı Destek Güçleri tarafından ele geçirilmesi sonucu 80 binden fazla kişi mülteci hâline gelmiş ve toplu katliam, tecavüz ve yağma gibi savaş suçlarına ilişkin raporlar artmıştır.

Dış müdahale ve silah sevkiyatları:

Hızlı Destek Güçleri’ne Etiyopya üzerinden Birleşik Arap Emirlikleri’nden, insansız hava araçları, zırhlı kamyonlar ve roketatarlar dahil silah sevkiyatı yapıldığına dair raporlar bulunmaktadır. Ayrıca, Sudan Silahlı Kuvvetleri’nin, Libya’da Halife Haftar’ın kontrolündeki bölgelerden Darfur’a gönderilen Birleşik Arap Emirlikleri silahlarından oluşan bir kervanı hedef aldığı rapor edilmiştir. Birleşmiş Milletler, bu tür müdahalelerin ülkede çatışmaları tırmandırdığı yönünde uyarıda bulunmuştur.

Mültecilerin yer değiştirmesi ve insani kriz:

El-Faşir’de 130 binden fazla çocuk 500 günden uzun süredir kuşatma altında kalmış ve şu anda kıtlık, şiddet ve hastalıkla karşı karşıya kalmıştır. Birleşmiş Milletler bu durumu “dünyanın en kötü insani krizi” olarak tanımlamış ve 24 milyondan fazla kişinin ciddi gıda yetersizliği tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu bildirmiştir.

Siyasi saha:

Birleşmiş Milletler’in çatışmaların tırmandığına dair uyarısı:

Birleşmiş Milletler, Hızlı Destek Güçleri’nin insani ateşkesle ilgili anlaşmasına karşın gerginliğin azaldığına dair bir işaretin olmadığını uyarmıştır. Sudan Silahlı Kuvvetleri, anlaşmayı, Hızlı Destek Güçleri’nin sivil bölgelerden tamamen çekilmesi ve silahlarının teslim edilmesi şartına bağlamıştır. Bu anlaşma, ABD ve Arap güçleri (ABD, Suudi Arabistan, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden oluşan dörtlü grup) tarafından önerilmiş olmakla birlikte Sudan Silahlı Kuvvetleri tarafından reddedilmiş ve bu grubun tamamen dağılması ve silahsızlandırılması talep edilmiştir.

Müzakereler ve engeller:

Hızlı Destek Güçleri, çatışmaların kalıcı olarak sona erdirilmesi amacıyla yürütülecek müzakerelere olumlu yaklaşmış ve bu konuda hazırlıklarını açıklamıştır; ancak Sudan Silahlı Kuvvetleri bu güçlerin dağıtılması ve liderlerinin (Hemetti) yargılanması konusunda ısrar etmektedir. Sudan’da çatışan iki rakip taraf, dış destek alarak güç mücadelesi ve sivil bir hükûmete geçiş mekanizması konularında mücadeleye devam etmektedir.

Genel insani kriz durumu:

Savaş bölgelerinde kıtlık yaygınlaşmış ve 24 milyondan fazla kişi ciddi gıda yetersizliği ile karşı karşıyadır. El-Faşir’in ele geçirilmesi “inanılması güç suçlar” raporlarıyla birlikte gerçekleşmiş ve Birleşmiş Milletler bunu “dünyanın en kötü insani krizi” olarak tanımlamıştır.

Birleşmiş Milletler Mülteci Yüksek Komiserliği, Sudan’daki durumun ciddiyetine dikkat çekerek, “Sudan krizi, dünyadaki en büyük yerinden edilme vakasıdır ve 12 milyon kişi evlerinden edilmiştir,” açıklamasında bulunmuştur.

Bu gelişmeler, ülkede şiddet ve çatışma döngüsünün sürdüğünü göstermekte olup, gerçekçi uluslararası bir baskı olmaksızın barışın uzakta olduğu düşünülmektedir.