Irak ve Afganistan işgalinin mimarlarından, işkence tekniği mucidi eski ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney öldü.

Welayet News  - Eski ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney 84 yaşında öldü.

2001-2009 yılları arasında Başkan George W. Bush’un yardımcılığını yapan Cumhuriyetçi siyasetçinin ölümü, ailesi tarafından yapılan açıklamayla duyuruldu.

Cheney, Washington DC’de ilk olarak 1975–1977’te Gerald Ford döneminde Beyaz Saray Genel Sekreteri olarak görev yapmıştı. 1989–1993’te ise George H. W. Bush döneminde Savunma Bakanı’ydı.

Irak ve Afganistan işgalinin mimarlarından

Cheney, Amerikan muhafazakârlığının “neocon” (yeni muhafazakâr) kanadını temsil ediyordu. Siyaset içinde olduğu dönemde ABD’de genellikle “gölge başkan” veya “derin devletin yüzü” gibi tanımlarla anılıyordu.

Cheney, 11 Eylül 2001 saldırılarının ardından şekillenen Bush yönetiminin “Teröre karşı savaş” iddiasıyla başlattığı yayılmacı stratejinin baş mimarlarından biri.

“Taliban’ı devirmek ve El Kaide’yi yok etmek” iddiasıyla 2001 yılındaki Afganistan işgaline öncülük eden Cheney, bu dönemde CIA ve Pentagon’un yetkilerini genişletti, gizli operasyonlara izin verdi.

Cheney, aynı zamanda 2003’teki Irak işgali öncesi Saddam Hüseyin yönetiminin kitle imha silahlarına sahip olduğu iddiasını ortaya atan başlıca isimlerden biriydi. Bu istihbaratın sonradan yanlış ve kasıtlı olarak çarpıtılmış olduğu ortaya çıkmıştı.

Irak işgalinin planlayıcılarından olan Cheney’nin başkan yardımcılığındaki ekibi, sonrasında Haliburton adlı enerji şirketiyle yakın ilişkileri nedeniyle büyük çıkar çatışmalarıyla suçlandı. Cheney bu şirketin eski CEO’suydu.

İşkence mucidi

Cheney’nin en karanlık mirası ise “geliştirilmiş sorgulama teknikleri” adı altında yürütülen işkence programı oldu.

Bu programda CIA, Guantanamo, Ebu Greyb (Irak), Bagram (Afganistan) gibi gözaltı merkezlerinde su baskını, uykusuz bırakma, elektrik verme, soyunmaya zorlama gibi yöntemleri kullandı. Cheney, bu yöntemleri “yasal ve gerekli” olarak savundu.

2014’te yayımlanan ABD Senatosu’nun “CIA işkenceleri” raporuna göre bu tekniklerin hem etkisiz hem yasa dışı olduğu belgelendi. Cheney, buna rağmen şu sözleriyle ünlü oldu: “Ben pişman değilim. Yeniden yapmak gerekse yine yapardım.” Bu açıklama, onu hem ABD içinde hem uluslararası hukuk çevrelerinde “savaş suçlusu” olarak görülmesine yol açtı.

Yeni yüzyılda ahlaki sınırların aşılmasının öncüsü

Dick Cheney, ABD’nin yeni yüzyılda ahlaki sınırlarının aşılmasının simge isimlerinden biri oldu.

ABD’nin 21. yüzyıl başındaki savaşları, onun “güvenlik için her şey mubahtır” anlayışının mirası olarak görülebilir. Bugün bile Irak ve Afganistan’daki yıkım, mülteci krizleri ve bölgesel istikrarsızlıklar Cheney’nin politikalarının bir yansıması olarak nitelendirilebilir.