Özbekistan hükümeti, Amerikan askeri üslerinin kurulmasına karşı çıkmalarının devamında bir kez daha tepki gösterdi.

Welayet News  - Yirmi yıllık işgalciliğin ardından Amerikan askeri güçlerinin Afganistan'dan aşağılanmış bir şekilde çekilmesi,  kimi Batılı medya organları önce   Amerikan askeri güçlerinin Orta Asya cumhuriyetlerine aktarılacağı konusunu gündeme getirerek  bu ülkelerin liderlerini  Amerika'nın bölgedeki siyasetlerine uymaya isteklendirmeye çalıştılar.  Daha önce ise Wall Street Journal gazetesi  kaynaklarına dayanarak şu ifadelere yer vermiş ve şöyle bir iddiada bulunmuştu:" Amerika, Orta Asya'daki askeri üsleri her halükarda kullanmak için istemektedir. "

Wall Street Journal'ın Amerikalı kaynakları,  Amerikan askerleri ve koalisyonu çerçevesindeki güçlerin  Afganistan'dan çekilmelerinin ardından Orta Asya bölgesinde Tacikistan veya Özbekistan'a konuşlanabileceklerini iddia etmişlerdi.  Gerçekte Özbekistan ve Tacikistan,  Afganistan komşuları olarak bu ülke ile ortak sınıra sahip olmalarından dolayı Amerika'nın ilgi odağına yer almışlardı.  Buna rağmen Amerika Afganistan'da peşinden koştuğu hedeflerin yanı sıra  bölgedeki İran, Rusya ve Çin gibi bağımsız ve rakip ülkeler için de sorunlar yaratmak için  kendine yeni üsler aramaktadır.  Bu yüzden  Orta Asya liderlerine ilaveten,  bölge ülkeleri de  Amerikan askeri güçlerinin  bölgeye yeniden konuşlandırılması hususunda ciddi kaygılar  taşımaktadırlar.

Tacikistanlı Orta Asya güvenlik ve siyasi meseleler uzmanı Şerali Rezaiyan ise şöyle bir değerlendirmede bulunmaktadır: "Dış güçlerin Orta Asya'da üsler kurma konusu, bölgedeki kritik jeopolitik ortamdan dolayı Rusya'nın hassasiyetleri ve tepkileri ile yüz yüze kalacaktır.  Çünkü Rusya Orta Asya'ya resmi olarak askeri güçlerini yerleştirmiş tek ülkedir, bu yüzden de her hangi bir rakip ülkenin bölgeye girmesine yönelik  olumsuz tavır içerisindedir."

Ancak Amerika'nın Orta Asya liderlerini işbirliği yapmaya ve ABD politikasına yardımcı olmaya ikna etmeye yönelik diplomatik çabaları devam ettiği bir sırada, Washington yetkililerinin Özbek hükümet yetkililerine çeşitli önerilerde bulunduğu görülmektedir. Buna rağmen Taşkent hükümet yetkililerinin karşı çıkmasına ilaveten, Özbekistan Senatosu Birinci Başkan Yardımcısı Sadık Safaev, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü-NATO için teçhizat ve operasyonel güçlerin konuşlandırılması için ülkeye askeri bir üs sağlanması konusunda ABD ile görüşmeyi reddettiklerini açıkladı. Üst düzey Özbek hükümet yetkilisi ayrıca şunları söyledi: "Özbekistan yetkilileri Amerikalı yetkililerle bu tür görüşmeler yapamaz çünkü yasalar buna izin vermiyor."

Sadık Safaev'in bu sözleri, Orta Asya hükümetlerinin muhalefetine rağmen, Amerikalı yetkililerin hala Özbekistan'da NATO birliklerini konuşlandırmak için çalıştığını gösteriyor.

Aynı zamanda, Özbekistan'ın 2012 yılında kabul edilen dış politika doktrini, topraklarında yabancı askeri üslerin varlığına muhalefeti vurgulamaktadır. Doktrin, Özbekistan'ın askeri-politik örgütlerin faaliyetlerine katılmayacağını belirtiyor. Tabii ki böyle bir karar Özbekistan'da daha önce yaşanan bazı olaylarla ilgili olmuştur.

2005'teki Endican olaylarından ve ardından ABD birliklerinin ülkeden çekilmesinden sonra böyle bir karar alınmıştır. 2001'den 2005'e kadar Amerika Hava Kuvvetleri, Özbekistan'daki Hanabad Hava Üssü'nü kullanmıştı. Bu bölge Afgan sınırına sadece 200 km uzaklıktadır.

Yaklaşık bin 500 askerin yanı sıra F-15 ve F-16 uçakları da dahil olmak üzere ABD savaş uçakları ve nakliye araçları Özbekistan'ın bu bölgesinde konuşlanmıştı.  Ancak Endican'da Özbek hükümetine ve halkına telafi edilemez zararlar veren olaylar, ABD askerlerinin ülkeden çekilmesinin ve yabancı askeri üslerin kurulmasını yasaklayan bir yasanın çıkarılmasının önünü açtı.

Nitekim Endican'daki olaylar, ABD'nin Özbekistan'daki veya diğer Orta Asya ülkelerindeki askeri varlığının sadece "bazı ikili anlaşmalar yapmak" anlamına gelmediğini ve ABD'nin bir hükümet değişikliği ve kukla hükümetler kurma arayışında olduğunu göstermiştir.

ParsToday