Bilimsel apartayt; adalet, kalkınma ve küresel sağlık

Pt, 23/11/2020 - 19:51

Günümüzde bilim alanında yaşanan olay, medya araçları vasıtasıyla bilimin hızla yayılmasıdır. Diğer bir deyişle, çağımızda bilimin hızla yayılma yolunu bulmuş olmasıdır.

Welayet News - Her ne kadar yüzeysel bir bakışla ve bilim tarihine bakılmaksızın Batı dünyasının dünyada bilimin gelişmesinde daha belirgin bir rol oynadığı gözükse de ancak gerçek şu ki, günümüzde Batı’da yaygın olan şey, bilimden ziyade teknoloji gelişimidir.

Bu satırların sahibinin Batı’ya yönelik kendine özgü bakışından dolayı böyle bir görüşte olduğu düşünülebilir belki ama eğer biraz zihnimizi dünyadaki bilim tarihine matuf kılarsak, dünyada bilimi ilerleme ve gelişmeye sürükleyen şeyin ahlakla yan yana duran bilimsel düşünceler olduğu mülahaza edilecektir. Bilimsel düşünceler, toplumları bilim ve ilim edinme yönünde sevk ederken, bilimsel ahlak ilim ehlini kendi ilmini başkalarına sunarak bu yolla bilimi dünyada yaymakla mükellef kılıyordu. O yüzden, dünyada bilimsel kazanımlardan yoksun olduğu ve ehalisinin binlerce yıl önceki tarzla yaşadığı hiçbir nokta bulamayız. Gerçi binlerce yıl önce de bilim kendi gelişmişliği ölçeğinde insanların sosyal, siyasi ve iktisadi yaşamında etkili olmuştur.

Günümüzde bilim alanında yaşanan olay, medya araçları vasıtasıyla bilimin hızla yayılmasıdır. Diğer bir deyişle, çağımızda bilim hızla yayılma yolunu bulmuş, bilgi ve iletişim teknolojisindeki devrim ve kitlesel eğitim sistemlerinin yaygınlaşması, okulların ve üniversitelerin kurulması vasıtası ile kitsellereşek evrensel hale gelmiştir.

Bilimin beşeri toplumdaki bu kitleselleşmesinde herkes iştirak ediyor ve her toplum, her ülke kendi adına bilimsel keşiflerde, buluşlarda katkıda bulunuyor. Öyle ki, bazı kavimler eğer bilimsel keşiflerde aktif olmamışlarsa ama çeşitli aletlerin hazırlanmasında etkili olmuşlardır.

Dolayısıyla bilim nasıl ki mavi gezegendeki büyük insan topluluğunun ürünü ise aynı nedenle de ondan yararlanma hakkı herkese aittir ve hiç kimsenin başkalarını bilgiye ve bilimsel kaynaklara erişiminden mahrum etme hakkı yoktur. Uluslararası hukuk açısından bilimsel apartayt yasağına ek olarak, en ahlaksız eylem, bilimin insanların katledilmesinde ve yıkıcı araçların yapılmasında kullanılmasıdır. Sinsi coronavirüsün de bu kapsamda yer aldığı söylenebilir.

Bu temelde, UNESCO Ulusal Komisyonu, bilimin yaygınlaştırılması, geliştirilmesi ve kitleselleştirilmesi alanında düşünürlerin görüş alışverişinde bulunması ve insanların sükunet ve huzur içinde yaşaması sayesinde yeryüzünün her yerinde toplumların gelişmesine tanık olalım diye bilimin insanlığın en büyük ideali denilen barışın hizmetine sokulması için bir fırsat olması amacıyla 2001 yılından bu yana 10 Kasım’ı “Barış ve Kalkınma İçin Dünya Bilim Günü” olarak adlandırmıştır.

Bu günün anılmasının amacı, beşeri toplumlara faydalı olması ve insani dert ve acıların azaltılması yönünde ilerlemesi için bilimin barış, kalkınma ve insanın onuru ve mutluluğu istikametinde yol amasının zarureti gibi önemli bir noktanın hatırlatılması ve çevre sorunlarından ta sultacı düzenin canilerinin savaş çığırtkanlığına karşı mücadeleye kadar çeşitli krizlerin ve kaygıların azaltıması ve barışın, adaletin tesis edilmesinde bilimin rolünün daha belirgin hale gelmesidir.

Doğal olarak bu, bilimin kalkınması alanında insancıl ve ahlak merkezli bir atılımdır ve bu yolda hareket edilmesi insanlığa değerli hizmetler sunabilir ancak maalesef, bugün müşahede ettiğimiz şey bir nevi bilimsel ayrımcılık ve apartayttır.

Bilimsel apartayt, emperyalistlerin siyasi ve ekonomik gücünü kullanarak, ilkesiz politikalarını bilimin sahasına dayatarak uluslararası toplumun bir bölümünü çeşitli alanlarda bilime, bilgiye ve teknolojiye erişebilme haklarından mahrum etmesi anlamına gelmektedir. Bu nedenle, farklı insan toplulukları bilimsel bir ayrımcılık ve adaletsizlikle ve kelimenin tam anlamıyla bilimsel bir apartayt ile karşı karşıyadır.

Günümüzde bağımsız ve bağlantısız ülkeler, çeşitli şekillerde ve başlıklar adı altında yaptırımlarla, bilimsel apartaytın uygulanmasıyla karşı karşıya bulunuyor ve ilerlemelerinin önlenmesi için geniş kapsamlı çabalar sarf ediliyor. Bu bağımsız ülkelerden biri olan İslami İran, ekonomik alanlara ilaveten, bilimsel alanda da Batı tarafından namertçe yaptırımla karşı karşıya bırakılmıştır. İran’ın dışında, başka ülkeler de bağımsız bir politika izledikleri için bilimsel apartayt ile karşı karşıya gelmiştir. Bu bağlamda somut örnekler verecek olursak çeşitli örnekleri zikretmek mümkün.

Geçtiğimiz yıllarda ülkemizin akademik iletişim ve bilimsel alışverişlerde sorun yaşadığı veya çeşitli yaptırımlar ile nükleer enerji alanındaki ilerlemelerimizin engellendiği veyahut bu corona döneminde ilaç ve tedavi alanındaki mahrumiyetlerle pençeleştiği ve Cumhurbaşkanı Bilim ve Teknolojiden Sorumlu Yardımcısı da İranlı bilim adamlarının makalelerinin bilimsel boykotuna atırfta bulunarak, İranlı bilim adamlarının yabancı dergilerde makalelerinin yayınlanmasını önlemek için bu günlerde bilimsel bir apartaytın devreye girdiğini söylediği görülmektedir.

Dünyada bilimin gelişmesinin bütün toplumlara borçlu olduğunu, bu nedenle bilimsel boykot ve apartaytın bu alanda en namert ve en ahlaksız eylem olduğunu ve bunun da bilimsel camiada ahlakın cılızlaşmasından ve insanların bilimin nimetlerine sahip olmadaki tartışılmaz haklarının dünyada görmezden gelinmesinden kaynaklandığını söylemek gerek.

Günümüzde emperyal sistem, kendi lehine başka toprakların maddi ve manevi sermayelerine el koymayı sürdürülebilmesi için bilim ve teknolojisine dayanarak dünyadaki bilimsel adaletin gelişmesini engellemeye çalışmakta ve bu yolda bilimsel adaleti kendi bilimsel, siyasi ve ekonomik hegemonyası için en büyük tehditlerden biri olarak telakki etmektedir. Bu nedenle, bilimsel ve teknolojik adalet bayrağını ele alıp barış ve adalet alanındaki bu büyük küresel tehditle yüzleşmek için bu konuda açık bir söylemle koşanıp çalışmak dünyadaki tüm elitlerin ve bilimsel araştırma merkezlerinin görevi olduğu söylenmelidir.

 

Tasnim / Davud Amiri

Çeviri:Mehmet Gönül

Welayet News

Tags: 


Yeni yorum ekle